Hałas lotniczy jest główną przyczyną negatywnych odczuć i reakcji społeczeństwa wynikających z rozbudowy i eksploatacji lotnisk. Znaczący wzrost liczby operacji lotniczych, w tym największych samolotów pasażerskich i transportowych, powoduje że te negatywne reakcje stają się coraz powszechniejsze.
W dniu 25 października 2016 roku, na podstawie art. 18 pkt 20 oraz art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 05 czerwca 1998 roku o samorządzie województwa w związku z art. 135 ust. 1, ust. 2, ust. 3a, ust. 3b ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska, podjęta została Uchwała XXIX/379/16 Sejmiku Województwa Łódzkiego w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego w Łasku. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, a wykonanie uchwały powierzono Zarządowi Województwa Łódzkiego.
Hałas lotniczy – uchwała Sejmiku Województwa Łódzkiego
Przypomnijmy – w dniu 13 kwietnia 2010 roku weszła w życie uchwała Sejmiku Województwa Łódzkiego Nr LI/1469/10 z dnia 9 lutego 2010 roku w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania lotniska wojskowego w Łasku. W konsekwencji powyższej uchwały utworzono obszar ograniczonego użytkowania, który podzielony został na dwa podobszary oznaczone symbolami A i B. Podobszar A, to podobszar, którego granicę wewnętrzną wyznacza granica terenu lotniska, zewnętrzną natomiast wyznacza izolinia równoważnego poziomu dźwięku A dla pory nocy – przydział czasu od godz. 22.00 do 6.00 – wyrażonego wskaźnikiem hałasu L AeqN = 50 dB. Podobszar B, to zaś podobszar, którego granicę wewnętrzną wyznacza izolinia równoważnego poziomu dźwięku A dla pory nocy, wyrażonego wskaźnikiem hałasu L AeqN = 50 dB, zewnętrzną granicę podobszaru B wyznacza izolinia równoważnego poziomu dźwięku A dla pory nocy, wyrażonego wskaźnikiem hałasu L AeqN = 45 dB.
W efekcie wejścia w życie powyższej uchwały właściciele działek położonych na obszarze ograniczonego użytkowania pozbawieni zostali możliwości dochodzenia zaniechania immisji w postaci generowania przez lotnisko nadmiernego hałasu, czyli realizować uprawnień związanych z podejmowaniem działań ochronnych wobec swojej własności. Co więcej właściciele nieruchomości położonych w podobszarze A silnie ograniczeni zostali w wykonywaniu uprawnień wynikających z tytułu własności ich nieruchomości poprzez wyłączenie im możliwości przeznaczenia tychże nieruchomości pod zabudowę mieszkaniową, zagrodową, zamieszkania zbiorowego i mieszkaniowo usługową. Na terenach znajdujących się w podobszarze A nie wolno też tworzyć terenów rekreacyjno – wypoczynkowych, uzdrowisk, szpitali, domów opieki społecznej, szkół i przedszkoli. Wyłączona została też możliwość zmiany sposobu użytkowania istniejących obiektów budowlanych na obiekty o wyżej wskazanym przeznaczeniu. Zmiana sposobu użytkowania budynków w całości lub w części na cele mieszkaniowe oraz budowa nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych, jako towarzyszących innym funkcjom, w podobszarze A możliwa jest tylko na warunkach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, jeśli zaś nie ma miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – na warunkach określonych w decyzji o warunkach zabudowy. Uchwała Sejmiku Województwa Łódzkiego wprowadziła też rygorystyczne wymagania techniczne dla nowo projektowanych budynków w zakresie okien, drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów oraz izolacyjności akustycznej elementów budowlanych.
Hałas lotniczy emitowany przez lotnisko przekracza dopuszczalny poziom w porze dziennej i nocnej. Mieszkańcy strefy ograniczonego użytkowania narażeni są na dyskomfort i niedogodności. Znaczna część budynków mieszkalnych usytuowanych na obszarze ograniczonego użytkowania nie spełnia wymagań izolacyjności akustycznej. Budynki mieszkalne często wymagają wymiany okien w ścianach zewnętrznych na okna o klasie akustycznej co najmniej OK2-32, umieszczenia pod istniejącymi oknami połaciowymi dodatkowego otwieranego okna z szybą zespoloną, zastosowania nawiewników, wyposażenia niektórych pomieszczeń (w szczególności tych przeznaczonych do wypoczynku nocnego) w klimatyzatory.
Wprowadzenie obszaru ograniczonego użytkowania przyniosło również w konsekwencji spadek wartości rynkowej nieruchomości. Wskaźnik utraty wartości nieruchomości zabudowanych dla podobszaru A strefy ograniczonego użytkowania kształtuje się średnio na poziomie około 9,9%.
Uchwała Sejmiku Województwa Łódzkiego Nr LI/1469/10 z dnia 9 lutego 2010 roku otworzyła dla mieszkańców nieruchomości zlokalizowanych na obszarze ograniczonego odszkodowania możliwość dochodzenia roszczeń związanych z dyskomfortem i niedogodnościmi wywołanymi przez hałas lotniczy od lotniska wojskowego. Warunkiem wystąpienia z roszczeniem odszkodowawczym było zgłoszenie swojego roszczenia w formie pisemnej do Rejonowego Zarządu Infrastruktury w Bydgoszczy, co trzeba było uczynić w terminie 2 lat od momentu wejścia w życie wspomnianej wyżej uchwały Sejmiku Wojewódtwa Łódzkiego, tj. do dnia 12 kwietnia 2012 roku. W związku z powyższym aktualnie trwają jeszcze liczne procesy o odszkodowania z tytułu utraty wartości nieruchomości oraz naprawienia szkody obejmującej koszty niezbędne w celu modernizacji istniejących budynków (izolacji akustycznej budynków). Właściciele nieruchomości, którzy we wskazanym wyżej terminie nie zgłosili swoich roszczeń do zarządcy lotniska, utracili możliwość ubiegania się o odszkodowanie. Możliwość wystąpienia z roszczeniem odszkodowawczym do sądu otwarta była tylko dla tych, którzy roszczenie swoje zgłosili do zarządcy, jednakże z jakichkolwiek przyczyn do dnia dzisiejszego z powództwem do sądu nie wystąpili. Przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego uregulowane w treści art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska z 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. z 2008 roku Nr 25, poz. 150 z późn. zm.). Z treści art. 129 ust. 1, 2 i 3 p.o.ś. wynika, że właściciel, użytkownik wieczysty lub osoba, której przysługuje rzeczowe prawo do nieruchomości mogą żądać wykupienia nieruchomości lub jej części albo odszkodowania za poniesioną szkodę, która obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. W związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może zatem żądać odszkodowania za poniesioną szkodę. Odpowiedzialność na tej podstawie uzależniona była od kilku czynników, a mianowicie: wejścia w życie uchwały Sejmiku Wojewódtwa Łódzkiego z dnia 12 kwietnia 2012 roku, poniesienia szkody przez właściciela nieruchomości, jej użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości oraz istnienia związku przyczynowego między wprowadzonym ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości a szkodą.
Niezależnie od roszczenia obejmującego wyrównanie utraty wartości nieruchomości, właściciele nieruchomości zlokalizowanych w strefie ograniczonego użytkowania mogli również dochodzić naprawienia szkody obejmującej koszty niezbędne w celu modernizacji istniejących budynków tak, by spełniały one wymagania techniczne określone na obszarze ograniczonego użytkowania (art. 136 ust. 3 p.o.ś.). Pojęcie szkody nie zostało zdefiniowane w Kodeksie cywilnym. W doktrynie i orzecznictwie przyjęte zostało, że szkodą jest uszczerbek majątkowy, rozumiany jako zmniejszenie się majątku wskutek pewnego zdarzenia, niezależnie od istnienia przesłanek odpowiedzialności za nią. Z treści powyższego przepisu wynika, że w razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych, dotyczących budynków, szkodą w rozumieniu art. 129 ust. 2 ustawy, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki. Nie zachodzi przy tym konieczność podjęcia działań w tym zakresie. Koszty związane z zapewnieniem w budynku właściwego klimatu akustycznego są w tym przypadku bezpośrednim uszczerbkiem związanym z ustanowieniem stref ograniczonego użytkowania. Budynek przeznaczony do wykorzystania w celach mieszkaniowych wymagają ochrony akustycznej, podlegając tym samym ochronie przed hałasem na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
W tej kwestii wypowiedział się również Sąd Najwyższy, który wskazał, że szkodą, podlegającą naprawieniu na podstawie art. 129 ust. 2 p.o.ś., jest także obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, iż właściciel nieruchomości będzie musiał znosić dopuszczalne na tym obszarze immisje, np. hałas lotniczy (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2010 r., III CZP 128/09, LEX nr 578138).
W efekcie przeprowadzonego uprzednio przeglądu środowiskowego, Sejmik Województwa Łódzkiego podjął nową uchwałę, rozszerzającą granice strefy ograniczonego użytkowania. Uchwała XXIX/379/16 Sejmiku Województwa Łódzkiego w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego w Łasku z dnia 25 października 2016 roku w § 11 stanowi, że traci moc uchwała NR LI/1469/10 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 09 lutego 2010 roku w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego w Łasku;a tym samym na nowo otworzył się termin do dochodzenia odszkodowań – dla szerszego tym razem kręgu uprawnionych. Aktualnie czas na zgłaszanie roszczeń aby otrzymać odszkodowanie dobiegł końca. W toku są tysiące postępowań sądowych.
Niemniej temat hałasu lotniczego wraca jak bumerang i od pewnego już czasu coraz częściej słychać o kolejnych działaniach podejmowanych w celu dalszego rozszerzenia zakresu strefy ograniczonego użytkowania. Czy ponowne rozszerzenie strefy wokół lotniska wojskowego w Łasku stanie się faktem pokażą z pewnością najbliższe lata.
